ابو محمد الجولانی، مردی که روزی در زندانهای آمریکا بهعنوان یکی از اعضای القاعده در عراق نگهداری میشد، اکنون به یکی از قدرتمندترین چهرههای جنگ سوریه تبدیل شده است. او که رهبر گروه تحریر الشام (HTS) است، نه تنها معادلات جنگ را تغییر داده بلکه تصویر جدیدی از خود و گروهش به دنیا ارائه کرده است.
• از القاعده تا رهبری مخالفان
الجولانی با نام اصلی احمد حسین الشرع در 1982 در ریاض عربستان متولد شد. خانواده او در سال 1989 به سوریه بازگشتند و در نزدیکی دمشق سکونت کردند. او در سال 2003 به عراق رفت و به القاعده عراق پیوست. پس از اسارت در 2006 و آزادی در 2011، ماموریت یافت شاخه القاعده در سوریه را ایجاد کند. این آغاز جبهه النصره بود که بعدها به هیئت تحریر الشام تبدیل شد.
• پیروزی تاریخی در حلب
در دسامبر 2024، نیروهای تحت رهبری الجولانی در سه روز موفق به تصرف کامل شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه، شدند. این پیروزی خیرهکننده باعث شد تحریر الشام به مهمترین نیروی مخالف دولت بشار اسد تبدیل شود و الجولانی را به چهرهای کلیدی در جنگ سوریه بدل کند.
• تغییر چهره سیاسی
الجولانی تلاش کرده تا تصویر تحریر الشام را از یک گروه تروریستی وابسته به القاعده به یک نیروی ملیگرا تغییر دهد. او ادعا میکند که هدف اصلیاش سرنگونی بشار اسد و ایجاد حکومتی مبتنی بر قوانین اسلامی در سوریه است. در عین حال، او وعده داده است که حقوق اقلیتهای دینی و قومی در مناطق تحت کنترل این گروه حفظ خواهد شد.
• آیندهای پرابهام
با وجود این تلاشها، هیئت تحریر الشام همچنان از سوی سازمان ملل، آمریکا، ترکیه و اتحادیه اروپا بهعنوان یک گروه تروریستی شناخته میشود. اما این مانع از آن نشده که الجولانی به تثبیت قدرت خود ادامه دهد. او اکنون به دنبال جلب حمایت داخلی و بینالمللی برای نمایش HTS بهعنوان یک نیروی مشروع در سوریه است.
ابو محمد الجولانی، با گذشتهای پرابهام و عملکردی بحثبرانگیز، اکنون یکی از تاثیرگذارترین چهرهها در جنگ سوریه به شمار میرود. او در مسیر قدرت، تلاش میکند تعادلی میان ایدئولوژی، قدرت نظامی و پذیرش سیاسی ایجاد کند. اما آیا او میتواند خود را بهعنوان یک نیروی مشروع به جهان معرفی کند یا همچنان در سایه اتهامات باقی خواهد ماند؟