وقتی تیکتاک به دنبال یک شریک تجارت الکترونیک در اندونزی بود، «توکوپدیا» به دلیل شبکه گستردهای از انبارها، موتورسواران و رانندگان، انتخابی بدیهی به شمار میآمد. این پلتفرم بزرگترین شرکت بومی تجارت الکترونیک در اندونزی است که با سرمایهگذاریهای میلیاردی و بیش از یک دهه تلاش، موفق به ایجاد شبکهای گسترده و کارآمد از انبارها، رانندگان و ارتباطات با شرکتهای حمل و نقل شده است. در سال ۲۰۲۳، کاربران اندونزی بیش از ۵۳ میلیارد دلار را صرف خرید آنلاین کردند، رقمی که تقریباً برابر با کل خریدهای آنلاین سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی است.
این شبکه پیچیده در کشوری با جمعیت ۲۷۰ میلیون نفر و بیش از ۱۷,۰۰۰ جزیره، نیاز به برنامهریزی دقیق و کار مداوم دارد. توکوپدیا با استخدام هزاران راننده، موتورسوار و نیروی کار در انبارها، توانسته به تقاضای مشتریان برای تحویل سریع و ارزان پاسخ دهد. این تیم با رانندگان و موتورسوارانی که مسیرهای طولانی را از دل شالیزارها و کشتزارهای نخل طی میکنند، به شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده دسترسی دارد و به مشتریان امکان میدهد که کالاهای خریداریشده خود را درب خانههایشان تحویل بگیرند.
در مرکز اندونزی، در جزیره جاوا، شرکت «گروه GoTo» که مالک توکوپدیا است، انبارهای بزرگی را اداره میکند که روزانه هزاران بسته را برای ارسال به نقاط مختلف کشور آماده میکنند. کارکنان این انبارها به صورت شیفتی و حتی در ساعات شبانه مشغول به کار هستند و به طور متوسط ۲۰ هزار بسته را هر روز پردازش و بستهبندی میکنند. در پایان هر ماه، زمانی که خریدهای آنلاین به اوج میرسند، تعداد کارگران افزایش مییابد و تا ۷۰ هزار بسته در روز از این انبارها خارج میشود.
اما تحویل بستهها در اندونزی فرآیندی پیچیدهتر از ارسال از انبارها است. بستهها از طریق انواع وسیلههای حملونقل از جمله کامیون، کشتی، موتورسیکلت و حتی گاهی با گاری و قایق به دست مشتریان میرسند. مسیرهایی که رانندگان و موتورسواران طی میکنند پر از چالشهای دشوار است. در برخی مناطق دورافتاده، رانندگان مجبورند از جادههای گلی عبور کنند و بستهها را به مناطقی برسانند که دسترسی به آنها دشوار و زمانبر است.
رانندگان موتورسیکلت که «دوندگان سریع» نامیده میشوند، در اغلب موارد ساعتهای طولانی و طاقتفرسا را برای تحویل تنها تعداد کمی بسته در روز طی میکنند. در شهرهایی مانند «لامپونگ» در سوماترا، برخی از رانندگان مجبورند مسیرهایی طولانی و ناهموار را برای رساندن تنها چهار بسته طی کنند. این در حالی است که حقوق آنها به ازای هر روز کار تنها چند دلار است و بسیاری از آنها مجبورند هزینههای جانبی، از جمله خسارتهای احتمالی را نیز خود بپردازند.
با وجود تمام چالشها، صنعت تجارت الکترونیک در اندونزی به سرعت رشد کرده است. بسیاری از این رانندگان جوان، با این که با شرایط سختی روبهرو هستند، به دلیل امکان درآمدزایی از این مشاغل به کار ادامه میدهند. همچنین، محبوبیت خرید آنلاین به دلیل ارائه خدمات جدیدی مانند «پرداخت در محل» افزایش یافته که برای افرادی که دسترسی به حسابهای بانکی ندارند، گزینهای بسیار مطلوب به شمار میآید.
شرکتهایی مانند توکوپدیا و شوپی، دو غول بزرگ تجارت الکترونیک اندونزی، با ارایه تخفیفها و خدمات ویژه حملونقل رایگان، در تلاش هستند تا سهم بیشتری از این بازار بزرگ را به دست آورند. افزایش رقابت میان این شرکتها منجر به گسترش بیشتر زیرساختهای لجستیکی در کشور و رشد اقتصادی دیجیتال در اندونزی شده است.